Page 153 - Palm-Leaf-Manuscript-Wrap-in-Northeast Thailand

ผ้าห่อคมั ภรี ์ใบลานที่เป็นอัตลกั ษณ์ของชมุ ชนใน Pha Ho Kham Phi as the Identity of Isan
ภาคอสี าน Community

ค�ำว่า “อัตลักษณ์” ในที่นี้หมายถึง ผ้าที่ผลิตขึ้นในชุมชน The word “identity” in this context means fabrics
ตา่ ง ๆ ในภาคอสี าน ทัง้ ส่วนท่ีเปน็ อสี านเหนอื ซ่ึงมกี ล่มุ ชาตพิ นั ธุไ์ ทย which are made in Isan. The fabrics are made by ethnic
ลาว ผู้ไท ไทยดำ� ไทยแสก โซ่ กะเลงิ ฯ ส่วนอีสานใต้ นอกจากกลมุ่ groups either from the northern part (i.e., Lao, Phu Tai, Tai
ชาตพิ นั ธุไ์ ทยลาวแล้วยังมี ไทยกูย กวย หรอื สว่ ย และไทยถ่ินเขมร ดงั Dam, Tai Sak, So, Kalerng, etc.) or the southern part
กลา่ วมาแลว้ ในบทท่ี ๓ ซึง่ มีพื้นฐานในการทอผ้า ท่ีมีทั้งลกั ษณะร่วม (i.e., Tai Kuy, Kuay or Suay, and Khmer). These fabrics share
กนั กับจังหวดั ตา่ ง ๆ ในภาคอีสาน และลักษณะเฉพาะถน่ิ ท้ังเส้นใย both mutual and unique characteristics, especially the
ท่ใี ช้ รูปแบบของการใช้ผ้า โครงสร้าง เทคนคิ การทอและลวดลายของ materials, patterns, silhouette, and weaving techniques.
ผ้า มีการสืบทอดมารุ่นต่อรุ่น จนเป็นที่รับรู้ท่ัวไปว่า เป็นเอกลักษณ์ Our survey of Pha Ho Kham Phi in 10 provinces and 60
ของชุมชนน้ัน ๆ temples in the Northeast has found that :
จากการศึกษาผ้าห่อคัมภีร์ใบลานในภาคอีสานจ�ำนวน ๑๐ 1. Cloth woven to be used in daily life
จงั หวดั และวดั ตา่ ง ๆ จำ� นวน ๖๐ วดั ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. ๒๕๔๗ ทโี่ ครงการ 2. Cloth woven to be used specifically as a
อนุรักษ์คัมภรี ใ์ บลาน มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม ไดด้ ำ� เนินการส�ำรวจ manuscript wrap (Pha Ho Kham Phi)
คมั ภรี ใ์ บลานพรอ้ มกบั การบนั ทกึ ภาพผา้ หอ่ คมั ภรี ใ์ บลาน จนถงึ ปจั จบุ นั 3. Other materials as a manuscript wrap
คือ ปี ๒๕๖๔ รวมเวลา ๑๗ ปเี ตม็ พบลักษณะผ้าห่อคมั ภีร์ ซงึ่ บคุ คล Details and examples of different types of fabrics
ในชุมชนน�ำมาถวายวัด เรียงตามที่ปรากฏจากมากไปหาน้อย และ are as follows :
ลักษณะ รูปแบบของผ้ามีดังนี้
๑. ผา้ ทีท่ อเพ่ือเป็นเครอ่ื งใชใ้ นวิถีชีวติ
๒. ผ้าที่สร้างเพือ่ ห่อคมั ภรี ์โดยตรง
๓. การใชว้ ัสดุอื่น ๆ หอ่ คัมภรี ์
รายละเอยี ด และตัวอยา่ งผ้าประเภทตา่ ง ๆ มดี งั นี้

ผา้ ทท่ี อเพื่อเป็นเคร่อื งใชใ้ นวิถชี วี ติ

พบ ๒ กลมุ่ ใหญ่ ๆ คือ

เคร่ืองนุ่งห่มที่ทอเพ่ือใช้ในชวี ติ ประจ�ำวัน

ผ้ากลุ่มนี้เป็นผ้าท่สี ตรใี นชุมชนทอไว้ให้คนในครอบครวั ใช้ใน
โอกาสต่าง ๆ ต้ังแต่เกิดจนเสียชีวิต โดยได้เรียนรู้และสั่งสมมา
รนุ่ ตอ่ รนุ่ ประกอบดว้ ย ผา้ ซนิ่ ผา้ โสรง่ ผา้ ขาวมา้ ผา้ ไสป้ ลาไหล ผา้ หม่
ผ้าแพรเบ่ยี ง ผา้ แพรแย่ง ผ้าพาดไหล่ ผ้าต้มุ ผ้าขาวมา้ ผ้าวา (ผา้ มว่ ง

152 รองศาสตราจารย์วณี า วีสเพ็ญ
Associate Professor Weenah Weesapen