เอกสารติ้วไม้ไผ่ชุดนี้ เป็นสมบัติของ ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม  ซึ่งทางกลุ่มงานอนุรักษ์เอกสารโบราณ สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสานมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ขอความอนุเคราะห์ในการศึกษาและได้มอบหมายให้นายณรงค์ศักดิ์ ราวะรินทร์ ดำเนินการถ่ายถอดเพื่อเผยแพร่เป็นวิทยาทานให้แก่ผู้สนใจได้ศึกษา พบว่าหนังสือประเภทนี้นอกจากจะมีการจารเรื่องทางเพศแล้ว ยังมีการจารในรูปแบบการจดบันทึกเรื่องราวสำคัญ คล้ายเป็นลายแลงเพื่อใช้ในการสืบค้น อันเป็นองค์ความรู้ภูมิปัญญาประเภทหนึ่ง ซึ่งเอกสารชุดดังกล่าวเป็นสมบัติของ พ่อจารย์เคน  ลาวงศ์ บ้านเลขที่ 96 หมู่ที่ 12 ต.ท่าสองคอน อ.เมือง จ.มหาสารคาม  จารไว้ พ.ศ. 2529 แต่ไม่ปรากฏว่ามอบให้ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม ในวันเวลาใด เมื่อตรวจสอบแล้วพบว่า ภายในม้วนเจียงมีเอกสาร 2 ชุด ชุดแรก มีจำนวน 14 แผ่น/ติ้ว  ว่าด้วยเรื่อง ลายแทงทางเข้าเขาพนมสัจจ/ฉัตร? เพื่อตามหาสิ่งของศักดิ์สิทธิ์ ส่วนชุดที่ 2 มีจำนวน  8 แผ่น/ติ้ว  ว่าด้วยเรื่องทรัพยากรสินแร่ต่าง …

นายชวกร จันทาเวช เจ้าหน้าที่เอกสารโบราณ ได้ปริวรรตเอกสารโบราณ ใบบอกเมืองมหาสารคาม พ.ศ.2412 เขียนด้วยอักษรไทย เส้นดินสอบนกระดาษฝรั่ง ขนาด 21.8×34.5 ซม.จำนวน 2 หน้า หน้า 1 จำนวน 18 บรรทัด หน้า 2 จำนวน 18 บรรทัด เนื้อหาในใบบอกโดยสังเขปคือ “จากเดิมที่ขอตั้งเมืองมหาสารคามและขึ้นต่อเมืองร้อยเอ็ดเมื่อ พ.ศ.2408 4 ปีต่อมา จึงมีใบบอกยกเมืองมหาสารคามขึ้นตรงต่อกรุงเทพฯใน พ.ศ.2412 ยกเลกจากเมืองร้อยเอ็ดมามหาสารคามอีก สองพัน รวมเป็นสี่พัน ยกยศอัคฮาดขึ้นเป็นอุปฮาด ส่วนเครื่องยศอุปฮาดนั้น เมื่อพระเจริญราชเดชเดินทางลงไปกรุงเทพเพื่อร่วมพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เปลี่ยนเครื่องยศแล้วจึงจะให้เครื่องยศเดิมของพระเจริญราชเดชแก่อุปฮาด รวมถึงจำกัดการซื้อ ขาย สูบ ฝิ่นให้อยู่ในกลุ่มคนจีน ห้ามกลุ่มอื่นเกี่ยวข้องกับฝิ่น” สารตราเมื่อ วันอังคาร เดือนเจ็ด …